Lịch sử và Sự Công Nhận Quốc Tế

Hướng dẫn IBA 2024 về Xung đột Lợi ích trong Trọng tài Quốc tế là một công cụ luật mềm thường được áp dụng rộng rãi bởi các trọng tài viên trên toàn cầu, bất kể đó là trọng tài tự phát hay theo quy tắc của một trung tâm trọng tài địa phương hoặc quốc tế. Khởi nguồn từ năm 2004 và sửa đổi lần lượt vào các năm 2014 và 2024, bộ hướng dẫn này đã được công nhận rộng rãi trên thế giới, khi các bên liên quan mong đợi trọng tài viên đánh giá sự vô tư và độc lập cũng như đưa ra các công bố phù hợp.

Các Tiêu Chuẩn Chung và Những Sửa Đổi Quan Trọng

Hướng dẫn IBA 2024 được chia thành hai phần chính. Phần I tập trung vào các nguyên tắc cốt lõi như sự vô tư, độc lập và công bố thông tin. Các sửa đổi quan trọng trong Phần I nhấn mạnh tầm quan trọng của các Tiêu chuẩn Chung này so với Phần II, nơi giới thiệu hệ thống đèn giao thông – bao gồm Danh sách Đỏ Không thể từ bỏ, Danh sách Đỏ có thể từ bỏ, Danh sách Cam và Danh sách Xanh – đã trở thành tiêu chuẩn trong trọng tài quốc tế.

Các Sửa Đổi về Tiêu Chuẩn Chung (Phần I)

• Công bố thông tin của trọng tài viên: Theo Tiêu chuẩn Chung 3, nghĩa vụ công bố của trọng tài viên bao gồm tất cả các vấn đề có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên, đảm bảo rằng các bên được thông tin đầy đủ. Các sửa đổi trong Tiêu chuẩn Chung 3 đã làm rõ một số điểm như:
  • Nếu trọng tài viên thấy cần công bố nhưng bị hạn chế bởi quy tắc nghề nghiệp hoặc pháp luật, trọng tài viên nên từ chối bổ nhiệm hoặc từ chức.
  • Trọng tài viên không nên xem xét giai đoạn của quá trình trọng tài khi quyết định công bố.
  • Việc không công bố thông tin không nhất thiết tạo ra xung đột lợi ích hoặc dẫn đến việc bị loại.
• Từ bỏ của các bên: Tiêu chuẩn Chung 4 quy định rằng một bên đã từ bỏ quyền phản đối nếu không đưa ra phản đối trong vòng 30 ngày sau khi biết các tình huống liên quan.

Hệ Thống Đèn Giao Thông và Ứng Dụng Thực Tế (Phần II)

Phần II của Hướng dẫn IBA bao gồm hệ thống đèn giao thông, với các danh sách xác định mức độ cần công bố hoặc xung đột lợi ích. Hệ thống này chia thành các danh sách sau:

• Danh sách Đỏ Không thể từ bỏ: Xung đột rõ ràng, không thể từ bỏ.
• Danh sách Đỏ có thể từ bỏ: Xung đột có khả năng xảy ra nhưng có thể được từ bỏ nếu các bên đồng ý.
• Danh sách Cam: Các tình huống cần công bố để xác minh có xung đột lợi ích hay không.
• Danh sách Xanh: Các tình huống không có xung đột, không cần công bố.

Các Thay Đổi Quan Trọng trong Danh Sách Cam

Các thay đổi chính trong Hướng dẫn IBA 2024 bao gồm:

• Trọng tài viên đã làm việc hoặc hiện đang là chuyên gia cho một trong các bên trong ba năm qua.
• Trọng tài viên được chỉ định làm chuyên gia trên ba lần bởi cùng một luật sư hoặc công ty luật trong ba năm qua.
• Trọng tài viên và luật sư của một bên cùng là trọng tài viên trong một vụ trọng tài khác.

Sự Bổ Sung của Truyền Thông Xã Hội

Điểm nổi bật của Hướng dẫn IBA 2024 là việc bổ sung các quy định liên quan đến truyền thông xã hội. Theo đó, nếu trọng tài viên đã công khai ủng hộ một quan điểm về vụ tranh chấp trên truyền thông xã hội hoặc các nền tảng trực tuyến, đây sẽ được xem là yếu tố cần công bố.

Với những sửa đổi này, Hướng dẫn IBA 2024 tiếp tục giữ vai trò quan trọng như một chuẩn mực đạo đức quốc tế và dự kiến sẽ hỗ trợ đáng kể cho trọng tài quốc tế trong nhiều năm tới.

-VTA-

Điều khoản trọng tài mẫu (Model Arbitration Clause) của VTA: “Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Thương nhân Việt Nam (VTA) theo Quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này”. “Any dispute arising out of or in relation with this contract shall be resolved by arbitration at the Vietnam Traders Arbitration Centre (VTA) in accordance with its Rules of Arbitration”.

Trung tâm Trọng tài Thương nhân Việt Nam (VTA) là cơ quan tổ chức, điều phối hoạt động giải quyết tranh chấp trong kinh doanh bằng trọng tài quy chế, với thẩm quyền giải quyết các tranh chấp: (i) Tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại; (ii) tranh chấp giữa các bên trong đó có ít nhất một bên có hoạt động thương mại; (iii) tranh chấp giữa các bên mà pháp luật quy định giải quyết bằng Trọng tài.